Hoogsensitiviteit/ Hooggevoeligheid
Tegenwoordig kom je vaak het begrip HSP tegen. HSP staat voor Hoog Sensitief Persoon, ook wel Highly Sensitive Person. Ook wordt wel gesproken over Hooggevoeligheid. Met beide begrippen wordt hetzelfde bedoeld. Het begrip HSP kreeg bekendheid door de Amerikaanse psychotherapeute Elaine Aron. Zij veronderstelde dat een groot deel van de bevolking een andere werking van het zenuwstelsel en het brein heeft waardoor zij de wereld op een andere manier ervaren. Haar definitie van Hoogsensitiviteit is:
Een aangeboren temperament met de strategie om informatie zorgvuldig te verwerken alvorens te handelen, dat resulteert in een besef van subtiele verschillen en in snel overprikkeld raken (Aron, 2010)
Als hoogsensitief persoon ben je gevoelig voor prikkels en verwerk je deze vervolgens intens. Hierdoor kun je gemakkelijk overprikkeld raken. Het gevolg hiervan is een overbelast zenuwstelsel waardoor je een voortdurende spanning in je lichaam ervaart. Deze overprikkeling kan zich op verschillende manieren uiten. Zo kun je bijvoorbeeld last hebben van chronische vermoeidheid.
Hoogsensitieve Kinderen
Bij kinderen uit overprikkeling zich bijvoorbeeld ook in huilbuien of woedeaanvallen. Sommige kinderen trekken zich graag even helemaal terug. Hoogsensitieve kinderen krijgen zoveel prikkels binnen dat het dagelijkse leven hen snel uitput. Dat verklaart waarom zij na schooltijd vaak tegendraads thuiskomen, waarom ze moeite hebben met inslapen of waarom ze niet graag nieuwe activiteiten uitproberen. Leren omgaan met prikkels en op tijd rust nemen is essentieel voor hen.
Hoogsensitiviteit is een eigenschap waar de meeste mensen inmiddels weleens van gehoord hebben. Ieder heeft er zijn eigen gevoel en oordeel over. Het lijkt misschien alsof het nieuw is en een hype. Dit is natuurlijk niet zo. Het heeft altijd al bestaan en er is inmiddels in veel wetenschappelijk onderzoek over geschreven. Uit de onderzoeken van Dr. Elaine Aron blijkt bijvoorbeeld dat 20% van de mensen een andere strategie heeft in het omgaan met de prikkels die op hen af komen. Deze strategie bleek een aangeboren voorkeur te zijn, die zij hoogsensitiviteit noemde. Wat jammer is, is dat vaak gedacht wordt dat het een last is. Terwijl het juist een prachtige unieke kwaliteit en kracht is.
Kenmerken Kinderen
Hoogsensitiviteit kent veel verschillende uitingsvormen. Zoals hierboven ook beschreven is hoogsensitiviteit een eigenschap. Je wordt ermee geboren. Maar hoe het zich uit hangt af van andere eigenschappen en je levenservaringen en -omstandigheden. Hieronder staat een lijst met een aantal van deze kenmerken.
- Last van labeltjes in kleding
- Gevoelig voor harde geluiden
- Stemming van anderen aanvoelen, sfeer aanvoelen
- Heeft oog voor detail
- Moeite met veranderingen
- Eerst observeren, dan pas doen
- Lijkt zeer intuïtief
- Begaan met het lot van dieren
- Rechtvaardigheidsgevoel
- Diepgaande vragen stellen
- Faalangstig
- Is spiritueel begaafd
Naast bovengenoemde kenmerken zijn er nog een groot aantal andere kenmerken te benoemen. Heb je het vermoeden dat jouw kind misschien hoogsensitief is en wil je graag meer weten? Neem dan gerust contact op!
Kenmerken Volwassenen
Omdat er twintig jaar geleden nog weinig bekend was over hoogsensitiviteit, zijn de volwassenen van nu opgegroeid zonder kennis over deze eigenschap. Voor de één is dit prima, terwijl de ander misschien altijd het gevoel heeft gehad “anders” te zijn. Voor mijzelf persoolijk is dit het geval. Ik wist altijd dat er iets anders aan mij was, maar ik wist nooit wat. Totdat ik begon te lezen over hoogsensitiviteit. Ik begon mezelf eindelijk te begrijpen! Een aantal kenmerken waar je jezelf als volwassene miscchien in herkend zijn:
- Snel geraakt door muziek of kunst
- Sfeer in een ruimte aanvoelen
- Begaan met het lot van anderen
- Eigen belang op tweede plek
- Moeite met veranderingen (bijvoorbeeld in dagplanning)
- Rechtvaardigheid hoog in het vaandel
- Veel piekeren, veel nadenken
- Ongewoon zelfkritisch
Daarnaast kunnen de kenmerken die beschreven staan voor kinderen natuurlijk ook op volwassenen van toepassing zijn.
Happi Hoogsensitief
Rond mijn 30e ontdekte ik dat er een naam bestond voor hoe ik mij voelde en de wereld beleef. Hoogsensitief. Ik ging er meer over lezen en er vielen zoveel kwartjes! Voor het eerst begon ik mezelf echt te begrijpen. Ik werd me bewust van wie ik ben, hoe de dingen voor mij werken en wat ik nodig heb. Ik ben trots en happi met mijn hoogsensitiviteit en dat gun ik jou ook! Zodat jij ook zelfstandig kunt omgaan met jouw hoogsensitiviteit. Ik vind het belangrijk dat er meer bewustwording komt over hoogsensitiviteit. En dat deze bewustwording leidt tot meer begrip en erkenning voor deze mooie eigenschap.
Opvoeden met de BABA-methode
Als hoogsensitieve ouder van twee hoogsensitieve jongens (Beau, geb.2005 en Dante, geb. 2007) weet ik maar al te goed uit eigen ervaring welke uitdagingen dit met zich mee kan brengen. De standaard opvoedmethodes werken meestal niet bij hoogsensitieve kinderen. Zij reageren namelijk intenser op gebeurtenissen en bijvoorbeeld een terechtwijzing met harde stem maakt hen overstuur. Ouders van hoogsensitieve kinderen zoeken vaak naar de juiste aanpak en krijgen veelal goedbedoelde adviezen van familie, vrienden of school, die echter niet werken. Graag begeleid ik ouders en hun kinderen naar het vinden van de juiste balans.
Tijdens de training Begrijp & Begeleid kinderen met hoogsensitiviteit van drs. Esther Bergsma (www.hoogsensitief.nl) leer ik over het opvoeden met de BABA-methode. Deze methode is door haar ontwikkeld en gaat uit van het principe dat corrigeren noodzakelijk is, maar vanuit begrip voor de achtergronden van het gedrag van het kind. Eigenlijk verwoord deze methode de manier waarop wij zelf (mijn man Arjan en ik) onze kinderen dagelijks op de beste manier proberen te begeleiden. Soms kom je in een soort negatieve cirkel/ patroon terecht die moeilijk te doorbreken is. De BABA-methode is gericht op het doorbreken van dit soort patronen. Het helpt om in contact te blijven met je kind en duidelijke grenzen aan te geven. En nog belangrijker: het helpt je kind om zelf vaardigheden te ontwikkelen om zich staande te houden in deze overweldigende wereld.
Hoogsensitieve kinderen (hsk) op school
Hoogsensitieve kinderen hebben veel prachtige talenten. Denk bijvoorbeeld aan talenten als zorgzaamheid, zeer begaan met alles wat leeft, goed en scherp gevoel voor humor, een groot inlevingsvermogen en veel creatieve talenten! Voor de één is dit tekenen of muziek en voor een ander bijvoorbeeld een talent op het gebied van sport of techniek. Om deze talenten de ruimte te kunnen geven is het belangrijk dat een hoogsensitief kind gezien wordt en zich veilig voelt om zichzelf te mogen zijn. Uit onderzoek van drs. Esther Bergsma blijkt dat de helft van de hoogsensitieve kinderen tussen de 4 en 16 jaar problemen ervaart op school. Wat vaak voorkomt is faalangst. Ook hebben veel kinderen last van overprikkeling. Op school krijgt een kind te maken met prikkels op alle terreinen, te weten:
Aan het eind van de schooldag zijn kinderen vaak overprikkeld. Sommige kinderen laten deze overprikkeling pas zien als ze thuis zijn. Dan zijn ze boos en dwars. De kinderen die hun overprikkeling op school al laten zien, worden nogal eens vaak gezien als ADHD- kinderen. Hun drukke of boze gedrag wordt gezien als een gebrek aan concentratie. Het komt echter voort uit overprikkeling.
Een ander aspect dat te maken heeft met school is de leerstijl . Hoogsensitieve kinderen gebruiken vaker de visueel-ruimtelijke leerstijl, ook wel het Beelddenken. Een grote groep van deze kinderen ervaren problemen op school omdat de lesstof niet aanlsuit bij hun manier van leren. Op mijn pagina over Beelddenken kun je hier meer over lezen. Als laatste wil ik hier nog ingaan op de relatie tussen Hoogbegaafdheid en hoogsensitiviteit. Hoogbegaafdheid is de aanleg om tot uitzonderlijke prestaties te komen. Hoogbegaafdheid is dus meer dan een hoog IQ. Volgens de huidige norm spreken we, bij een IQ boven de 130, van hoogintelligent. Hoogbegaafde kinderen zijn naast intelligent ook leergierig, betrokken, creatief (in denken) en gevoelig. Hoogbegaafde kinderen zijn ook hoogsensitief. Ze zijn namelijk hoogintelligent en hebben een intens verwerkingssysteem. Het omgekeerde is niet waar: een hoogsensitief kind is niet per definitie hoogbegaafd. Of de aanleg tot ontwikkeling kan komen is afhankelijk van veel verschillende factoren, zoals opvoeding, omgeving, andere eigenschappen of traumatische gebeurtenissen. Een belangrijke reden dat een kind niet tot volle ontplooiing komt, is overprikkeling. Een gebrek aan zelfvertrouwen speelt hier ook een belangrijke rol. Het gebeurt daarom regelmatig dat hoogbegaafdheid niet wordt opgemerkt.
Coaching en workshops
Kinderen en jongeren
Heb jij een vermoeden dat jouw kind hoogsensitief is en ben je op zoek naar meer informatie en kennis over dit onderwerp? Of zijn jullie op zoek naar tips en tools hoe om te gaan met de uitdagingen die deze mooie eigenschap met zich meebrengt? Ik help jullie graag verder!
In mijn praktijk begeleid ik kinderen, jongeren en ouders met hulpvragen op het gebied van hoogsensitiviteit. Samen ontdekken we de juiste balans, zodat jouw kind ook Happi is met zijn Hoogsensitiviteit!
Volwassenen en groepen
Omdat er twintig jaar geleden nog weinig bekend was over hoogsensitiviteit, zijn er veel volwassenen die zijn opgegroeid zonder kennis over deze eigenschap. Dit was voor mijzelf zeker het geval. Ik vermoed dat er, net als ik, veel volwassenen zijn die pas op latere leeftijd ontdekken dat ze hooggevoelig zijn. Ik kan me voorstellen dat je dan met vragen zit.
Ik help je graag om meer bewustwording te brengen over jezelf en jouw karakter. Als je jezelf beter begrijpt geeft dit een gevoel van erkenning (“ik ben niet gek”) en van herkenning (“er zijn meer mensen zoals ik ben”). Bij Sasja Coaching verzorgt ook workshops of lezingen over Hoogsensitiviteit. Vraag gerust eens naar de mogelijkheden.
Onderwijs & Overig
Eén van mijn missies is om een bijdrage te leveren aan de bewustwording, herkenning en erkenning van Hoogsensitiviteit. Ik vind het belangrijk dat er in het onderwijs meer kennis is over dit onderwerp. Zodat deze kinderen gezien en begrepen worden. En dat er binnen het onderwijs een omgeving gecreëerd wordt, waarin ook deze kinderen volledig tot hun recht komen.
Daarom verzorgt Bij Sasja Coaching op verzoek workshops of lezingen over Hoogsensitiviteit binnen het Onderwijs.