“Ik heb het nog nooit gedaan dus ik denk dat ik het wel kan”- Pippi Langkous
Deze uitspraak van Pippi Langkous heb je vast al eens ergens gelezen. Een heel mooi voorbeeld van een groeimindset! Graag had ik als kind deze overtuiging willen hebben. Helaas dacht ik vroeger vaak dat ik altijd alles in één keer moest kunnen. Gedachten als “Dat kan ik toch niet” of “Daar ben ik toch niet goed” spookten regelmatig door mijn hoofd. Het maakte dat ik me vaak (onnodig, zo weet ik nu ?) onzeker voelde. Eigenlijk kon ik het nooit goed doen voor mezelf. De lat lag altijd hoog en eigenlijk kon ik hem toch nooit echt halen. Want als ik hem eenmaal gehaald had, dan wist ik mezelf wel te overtuigen dat het toch net beter had gekund of dat ik het anders had moeten doen.
Nu kunnen we er om lachen. Zo vertelt mijn vader graag het voorbeeld van die ene keer dat ik moest afzwemmen voor mijn B diploma. Eén van de onderdelen is dat je een aantal meters onder water moet zwemmen. Ik stond in de startblokken en blokkeerde volledig. “Ik kan dit niet!” zei ik tegen mijn vader, die inmiddels naast me stond. Hij probeerde me te kalmeren en zei bemoedigend: “Je kunt dit wel”. Ik was niet te overtuigen en zei nogmaals “Ik kan dit echt niet”. Ik durfde er niet aan te beginnen. “En ik doe het niet!!”.
Mijn vader, die inmiddels waarschijnlijk al tot 1.000 had geteld, zag geen andere optie meer dan me min of meer het water in te dwingen. “Je doet het toch! Je gaat nu dat water in!.” En daar ging ik. Ik zwom meters verder dan nodig was en verder dan mijn hele afzwemgroepje. Ook was ik de jongste met een B diploma in die tijd. Ik was blij dat het me gelukt was maar had toch dubbele gevoelens.
Nu weet ik dat ik last had van een vaste mindset. Laat ik beginnen met uitleggen wat mindset nou eigenlijk inhoudt.
Mindset
De term mindset staat voor de manier waarop kinderen (en volwassenen ?) denken over zichzelf en in het bijzonder over hun intelligentie en kwaliteiten.
Carol Dweck, een Amerikaanse wetenschapper, heeft veel onderzoek op dit gebied gedaan. Zij ontdekte dat volwassenen en kinderen op twee verschillende manieren kunnen denken, namelijk vanuit een fixed mindset (vast) of vanuit een growth mindset (groei).
Kinderen met een vaste mindset geloven, bewust of onbewust, dat hun persoonlijke eigenschappen vaststaan. De overtuiging dat je kwaliteiten vaststaan schept de drang jezelf steeds opnieuw te bewijzen. Kinderen die op deze manier denken vinden het belangrijk dat ze kunnen laten zien dat ze over een portie aangeboren talent beschikken. Dit verlangen om slim of goed over te komen heeft een keerzijde. Kinderen met een vaste mindset voelen zich slim wanneer ze iets snel en perfect doen. Ze doen liever geen dingen die lastig zijn. Dan bestaat de kans dat je een fout maakt. En, zo is de overtuiging, als je slim bent wanneer alles snel en goed gaat, dan ben je vanzelfsprekend dom wanneer je fouten maakt!
Zo zwart wit als het hier beschreven staat, is het natuurlijk niet altijd. Toch kan je kind het moeilijk hebben bij een overwegend vaste mindset en uitdagingen liever uit de weg gaan. Voor ouders is dit ook een hele uitdaging. Je wilt zo graag dat je kind wat minder streng is voor zichzelf.
Kinderen met een groeimindset geloven dat ze zichzelf steeds kunnen blijven verbeteren en ontwikkelen. Deze kinderen vinden uitdagingen leuk, je kunt immers iets leren! Fouten maken hoort er gewoon bij. Deze kinderen zullen niet opgeven wanneer het even tegenzit of wanneer iets veel moeite kost.
Leerproblemen en mindset
Ik ben gewoon slecht in rekenen of Ik snap het toch niet
Deze uitspraken zijn regelmatig te horen bij kinderen die moeite hebben met onderdelen van de leerstof. Zeker wanneer ze al extra ondersteuning krijgen, bestaat het risico dat dit soort ideeën ingeprent raken in het brein van het kind. Het kind gaat geloven dat het gewoon niet goed genoeg is en het toch niet zal leren. Een kind met leerproblemen loopt het risico een vaste mindset te ontwikkelen waardoor het gelooft dat verbetering van de situatie onmogelijk is. Je kunt je voorstellen dat deze manier van denken verregaande negatieve consequenties heeft voor de ontwikkeling van het kind.
Gelukkig kunnen deze kinderen geholpen worden om hun vaste mindset om te zetten naar een groeimindset. Bij Sasja Coaching verzorgt Mindset Trainingen voor kinderen van alle leeftijden.
Dit kan in groepsverband, maar soms is het wenselijk om een traject individueel in te zetten.
Tips voor thuis
- Help je kind en wees hierbij reëel. De overgang van een vaste mindset naar een groeimindset is niet eenvoudig. Alles wat het kind eerder liever uit de weg ging, zoals uitdagingen aangaan of bijvoorbeeld fouten maken, moet het nu ineens omarmen. Dat is best spannend. Verwacht niet teveel in één keer.
- Geef de juiste complimenten! Deze zijn gericht op het proces en niet op het resultaat. Dus in plaats van ‘Wat ben jij slim!’ zeg je ‘Je hebt er hard aan gewerkt!’
- Groeimindset, begin bij jezelf. Toon dagelijks je eigen groeimindset en wees een rolmodel voor je eigen kind. Kinderen doen wat jij doet, niet wat je zegt.
- De kracht van het woordje NOG. Leer je kind de kracht van het woordje nog. Zeg in plaats van ‘Ik kan het niet’, ‘Ik kan het NOG niet’.
Wil je graag meer weten? Wees welkom en ik vertel je graag meer!
